HSP, weg ermee!

HSP, we hebben het er maar druk mee. What’s the fuzz&buzz about?

Toegegeven, het roept vragen op. Hoe meer je erover leest, hoe meer tegenstrijdigheden. De een is kritisch, de ander is er vol van. Dit komt omdat onderzoek naar HSP nog vol in ontwikkeling is. En tegelijk staat het ook vol in de aandacht. Toch lijken best wat onderzoekers hier al jaren druk mee.

Laten we beginnen met wat HSP nu inhoudt volgens de kenners: 

• “Een aangeboren temperament met de strategie om informatie zorgvuldig te verwerken alvorens te handelen, dat resulteert in een besef van subtiele verschillen en in snel overprikkeld raken” (Elaine Aron)

• “De gave om heel veel informatie uit de omgeving op te nemen én deze dan ook diepgaand te verwerken”(Elke van Hoof)

• “Hoogsensitiviteit is een aangeboren temperament met een grote gevoeligheid voor (interne en externe) stimuli en het diepgaand verwerken van en sterk reageren op deze informatie” (Esther Bergsma)

Deze laatste heeft nog een derde punt toegevoegd aan de kenmerken van hoogsensitiviteit. Dus niet alleen gevoeligheid voor prikkels en een diepgaande verwerking ervan, maar ook: dat je een intense reactie op de situatie vertoont. Dat kan zowel positief als negatief zijn. Dus een niet-HSP’er ervaart dezelfde situatie vaak minder intens dan een HSP’er.

Het lijkt hierbij vooral om de diepgaande verwerking van informatie te gaan en wat Esther benadrukt is de sociale check.

Say what?! Yes. Het waarnemen en aanvoelen van andermans emoties. Door sterk geactiveerde spiegelneuronen kun je als HSP’er vaak de emoties van anderen voelen. Zie je iemand huilen? Dan worden deze hersengebieden lekker actief, waardoor jij ook hetzelfde proces voelt en dus ook het verdriet kan voelen. Hierdoor kun je al snel overspoeld raken door de emoties van anderen.

Daarbij wil de HSP’er graag dat het iedereen goed gaat, rekening houden met anderen, harmonie creëren en bezig zijn met de beste optie voor de groep waar je je op dat moment in bevind. Hoe kan ik het beste handelen in favour van de groep? Een belangrijk onderdeel binnen HSP, aldus Esther.

Laten we hier meteen wat praktische voorbeelden aan toevoegen, voor de concrete beelddenkers onder ons😉.

Denk aan een sociale setting, laten we eens voor een festival kiezen, of een supergezellige hectische verjaardag, of een weekend weg met vrienden.. heb je ‘m?

Je stapt er vol enthousiasme in, je filters staan wagenwijd open want je wil immers niks missen. Of, je trekt je bewust een beetje terug maar helaas, de kletser van het stel komt jou claimen als praatpaal en stopt jouw hoofd vol met boventallige input, emoties, meningen en andere sferen. Zonder oordeel hoor je het aan, want ja, ook zij moeten hun verhaal kwijt.

Voel je al waar het heen gaat? Je brein draait overuren. Enerzijds met het scannen van de omgeving, de mensen, de gesprekken, de gelaatsuitdrukkingen, de sfeer, álles wat je ziet en hoort op dat drukke festival of tijdens dat 1-1tje, álles is informatie en jouw HSP brein wil overal betekenis aan geven. Hey, hij trekt z’n wenkbrauw op als ik dit zeg, wat betekent dat? Hey, zij en zij zijn aan het smoezen, of zij kijkt wat neerslachtig, wat betekent dit? En hoe is het met Daan en Sjaan? Ruzie alweer bijgelegd? En wat kan ík evt. doen? Hoe zorg ik dat de sfeer weer goed komt? En dan heb je ook nog te kampen met de zintuiglijke prikkels. Oh, deze muziek, wie kiest het uit? Die viool? Moet dit? En ruik ik nou suikerspin? Of is het haar nieuwe shampoo? Hmm, f#%$¥, ik had toch dat kledinglabel uit m’n nek moeten knippen, weet je wat, ik doe het nu even.. kortom, súperdruk!

En dit is nog maar een tip van de sluier, want het omvat nog zoveel meer. De nadelen die vaak worden ervaren zijn moeite met prikkels en de verwerking hiervan. Denk aan drukte en hectiek, stress op werk, slecht nieuws of nare beelden, irritatie bij aanraking (kledinglabel, niet fijne sokken), social media.. Het mooie is, je kunt vaak intens genieten van kunst of muziek, goed voor anderen zorgen, gastheer of -vrouw zijn, creatief, een oog voor detail, geweldig inlevingsvermogen en een fijne sfeer creëren. Je hebt alleen de ruimte nodig. 

Zoals de befaamde platgetreden metafoor van de paardenbloem en de orchidee🙈. (Eigenlijk vind ik ‘m superstom, maar hij spreekt zo lekker tot de verbeelding). Met wat licht en water groeit de paardenbloem overal, in de wei en naast een stoeptegel. Waar toch? En de HSP’er heeft precies de juiste omgeving nodig anders verpieter je. Megabelangrijk dus!

Een boel informatie is al te vinden, Mr. Google wijst je de weg. Maar de vragen die bij mij oppopten waren, ‘waar begint en stopt mijn add en waar de hsp?’ ‘En hoe verhoudt het zich tot elkaar?’

Tijdens een master class van Esther Bergsma i.s.m. Coachfinder heb ik ze gesteld en het volgende kwam naar voren:

Er is overlap in het gedrag (bijv. slecht concentreren en emotieregulatie). Prikkelgevoeligheid is bij zowel ad(h)d als bij hsp een onderdeel, echter niet het belangrijkste onderdeel van HSP. Je kunt dus niet zeggen dat HSP gelijkstaat aan prikkelgevoeligheid. Juist die diepgaande verwerking van prikkels en hierdoor intense impact ervaren heeft de boventoon. En de sociale check, zoals hierboven beschreven.

Hier voegt Esther nog aan toe, als je kijkt naar de bron, de oorzaak van dit gedrag, dan is de kern van HSP heel anders dan die van AD(H)D. Zo is bij AD(H)D de toevoer van Dopamine minder waardoor aandacht niet blijft vastgehouden in het brein en waardoor hyperactief of impulsief gedrag kan ontstaan. Terwijl HSP vaak meer een verstrooiing van aandacht is, door de veelheid van verbindingen die er gemaakt worden. Hierdoor ontstaat niet zozeer impulsief gedrag maar juist doorgeredeneerd gedrag.

Voordat we onszelf verliezen in details en de kommer en kwel, wil ik juist graag benadrukken dat de add, adhd en hsp eigenschappen zulke fantastische super powers zijn! En als je eenmaal weet hoe je je brein kunt besturen, dan ben je spekkoper! Dan ga je als de brandweer. Je hebt alleen nog even de juiste omstandigheden nodig en dat kan soms zoeken zijn. Jouw unieke handleiding en hulpbronnen zitten allang in jouw systeem, alleen misschien nog goed verstopt. Hoe fijn dat je dat met de juiste hulp tevoorschijn kan toveren. 

Dan nog even tot slot,

ik denk dat er nog veel te leren valt over ons brein en persoonlijkheid en deze bewustwording is nog maar het begin. Laten we vooral vieren dat neurodiversiteit en persoonskenmerken als HSP onder de aandacht staan bij overheid, bedrijven en opleidingsinstituten van de GGZ, en dat de wetenschap erkent dat we hier iets mee moeten en dat steeds meer onderzoek wordt gedaan! Zodat we straks steeds beter weten hoe het nu écht zit. En geheid worden we zo meer en meer breinwijs. Zodat we met z’n allen vooral mentaal very happy zijn. Hooray! 

Én, heel eerlijk, hoe de techniek er onder de motorkap ook uitziet, en hoe we het beest ook bij de naam noemen over zoveel jaar, mij maakt het niet heel veel uit. Ik herken het beide!

De interne onrust, het volle brein en de non stop gedachtenstroom van add, ook al zit ik in m’n up op de bank. Plus de onrust van buitenaf, een prikkelrijke en sociaal bewogen omgeving. Die fijne lijn van onder- en overprikkeling.

En door deze (h)erkenning heb ik superveel baat bij de handvatten in het hier-en-nu, van zowel add als hsp coaching. En dát is voor mij zelfregie. En willen we dat niet allemaal? Weer kapitein van eigen schip zijn?

Wil jij ook geholpen worden met praktische inzichten en tools om weer grip te krijgen op jouw brein? Zodat je weer ruimte hebt voor lol, licht en luchtigheid?

Bel, mail of app mij!